عنکبوت چیست و چگونه از شر گونه‌های سمی و مزاحم خلاص شویم؟

عنکبوت‌ها (Spiders) موجوداتی مفید در طبیعت هستند که آفات کشاورزی را می‌خورند، اما حضور آن‌ها در خانه با آن تارهای چسبناک و ظاهر ترسناک، برای هیچکس خوشایند نیست. بدتر از آن، ترس از گزیده شدن است. در ایران گونه‌های عنکبوت سمی وجود دارند که شناخت آن‌ها برای حفظ امنیت خانواده ضروری است.

مشخصات ظاهری و شناسایی

عنکبوت‌ها حشره نیستند! (چون ۸ پا دارند، نه ۶ پا).

• عنکبوت‌های تارتن: گوشه سقف و دیوار زندگی می‌کنند و منتظر شکار می‌مانند (مثل عنکبوت بابا لنگ دراز).
• عنکبوت‌های شکارچی: تار نمی‌تنند و روی زمین به دنبال طعمه می‌دوند (مثل عنکبوت گرگی). این‌ها ترسناک‌ترند چون ناگهان ظاهر می‌شوند.
• تصویر:

عنکبوت‌های سمی و خطرناک ایران

آیا باید بترسیم؟ اکثر عنکبوت‌های خانگی بی‌خطرند، اما سه گونه در ایران نیاز به احتیاط دارند:

1. بیوه سیاه (Black Widow):

   • ظاهر: بدن سیاه کاملاً براق، شکم گرد و بزرگ، و یک علامت قرمز (معمولاً شبیه ساعت شنی) زیر شکم.
   • خطر: سم آن (نوروتوکسین) بسیار قوی است و باعث درد شدید عضلانی، تهوع و مشکلات تنفسی می‌شود. معمولاً در جاهای تاریک و خشک (انباری، کنتور آب، زیریرزمین) زندگی می‌کند.

2. عنکبوت ویولن‌زن یا گوشه‌گیر (Brown Recluse):

   • ظاهر: قهوه‌ای روشن یا تیره، با علامتی شبیه “ویولن” پشت سرش.
   • خطر: نیش آن دردناک نیست اما باعث مرگ بافت (نکروز) می‌شود و بعد از چند روز زخم سیاه و عمیقی ایجاد می‌کند که دیر خوب می‌شود.

3. عنکبوت کیسه زرد (Yellow Sac):

   • ظاهر: رنگ زرد کم‌رنگ یا کرم، بدنی کوچک.
   • خطر: نیش آن دردناک است (شبیه نیش زنبور) و باعث تورم و قرمزی می‌شود.

نشانه‌های وجود عنکبوت در خانه

• تارهای عنکبوت: در کنج دیوارها، لوسترها و زیر مبلمان.
• کیسه‌های تخم: کیسه‌های کوچک سفید یا کرم رنگ که به تار آویزان هستند (هر کدام صدها بچه عنکبوت دارد!).
• حشرات دیگر: اگر خانه شما پر از پشه و مگس است، عنکبوت‌ها مثل رستوران به خانه شما هجوم می‌آورند.

روش‌های پیشگیری و دور کردن عنکبوت

1. نظافت منظم: تارهای عنکبوت را جارو کنید. این کار تخم‌ها را از بین می‌برد.
2. کاهش بهم‌ریختگی: کارتن‌های خالی، لباس‌های کف کمد و روزنامه‌های باطله پناهگاه عنکبوت‌های سمی هستند. آن‌ها را جمع کنید.
3. بوهای دافع: عنکبوت‌ها از بوی نعناع، سرکه سفید و مرکبات متنفرند. مخلوط آب و روغن نعناع را در گوشه‌ها اسپری کنید.
4. بستن درزها: توری پنجره‌ها را چک کنید و زیر درب‌ها درزگیر بزنید.

سم‌پاشی تخصصی عنکبوت: راه حل نهایی

چرا کشتن با دمپایی کافی نیست؟ چون اگر کیسه تخم باز شود، صدها عنکبوت ریز در خانه پخش می‌شوند.

استراتژی ما در ایمن سم‌پاش:

• سم‌پاشی ابقایی: عنکبوت‌ها بدنشان را روی زمین نمی‌کشند (روی نوک پا راه می‌روند)، بنابراین سموم معمولی روی آن‌ها اثر کمی دارد. ما از سموم ابقایی قوی استفاده می‌کنیم که روی بدنشان بنشیند.
• گردپاشی: تزریق سموم پودری به داخل شکاف‌ها و درزهای دیوار که محل اختفای بیوه سیاه است.
• قطع زنجیره غذایی: همزمان با سم‌پاشی عنکبوت، حشرات ریز دیگر (غذای عنکبوت) را هم از بین می‌بریم تا دیگر انگیزه‌ای برای بازگشت نداشته باشند.